Í Hjólhestinum sem kom út árið 2021 er grein eftir Tyler Wacker. Í henni lýsir hann leið sinni í skólann, þegar hann hjólaði frá San Fransiskó til Ísafjarðar. Hér á eftir kemur framhaldssagan. Tyler settist svo sannarlega ekki í helgan stein þó hann settist á skólabekk. Hann hefur sett stóran svip á íslenskt hjólasamfélag, einkum og sér í lagi á Vestfjörðum.

Nú eru Vestfirðirnir komnir í tísku. Lonely Planet var að velja þá sem einn af girnilegustu áfangastöðum í heimi, árið 2022. Árið 2020 varð til svokölluð Vestfjarðaleið í kjölfar þess að Dýrafjarðargöng voru opnuð. Þetta er skilgreind ferðamannaleið sem ferðaþjónustan á Vestfjörðum hefur unnið að með Vestfjarðastofu í fararbroddi. Það er ekki síst hjólreiðaferðamennskan sem er í sviðsljósinu.

Þegar ein beljan...  Klúbbhúsið okkar í Vesturbæ stendur alveg við gangstétt á hornlóð.  Og er greinilega ekki heimili.  Fyrir vikið verðum við leiðinlega mikið fyrir barðinu á veggjakroturum.  Eftir mörg lög af yfirmálun í mismunandi litatónum var kominn tími á að mála allt húsið og biðum við eftir vorinu til að geta framkvæmt það.

Innviðarráðherra skipaði starfshóp til að kortleggja stöðu smáfarartækja í umferðinni og vinna tillögur að úrbótum, m.a. til að tryggja umferðaröryggi og bæta innviði fyrir nýjan ferðamáta. Starfshópurinn á að skila af sér tillögum fyrir 1. júní n.k. Smáfarartæki eru nú einkum rafmagnshlaupahjól sem líka eru kallaðar rafskútur. Það er er stefnt að því að sumarið 2022 liggi fyrir tillögur að breytingum á regluverki smáfarartækja, ásamt áherslum og aðgerðum um örugga notkun, búnað og umhverfi smáfarartækja hér a landi sem samræmist þessum markmiðum. Starfshópurinn á að eiga samráð við opinbera aðila og einkaaðila svo og almenning.

Velo City ráðstefnan 2021 fór fram í Lissabon í september s.l. Höfundur fór á ráðstefnuna ásamt tveimur öðrum íslendingum, Sesselju Traustadóttir frá Hjólafærni og Katrínu Halldórsdóttur frá Vegagerðinni. Ráðstefnan er án efa stærsta ráðstefnan um hjólreiðar í heiminum og er skipulögð af Evrópusamtökum hjólreiðamanna ECF, sem Landssamtök hjólreiðamanna eiga aðild að. Hún er haldin í mismunandi borgum og verður næst 14.-17. júní í Ljubljana í Slóveníu[1]. Á ráðstefnunni er fjallað um allt sem viðkemur hjólreiðum bæði niðurstöður strangra vísinda og reynsluvísinda alls staðar úr heiminum.

Góð hjólastæði fyrir gesti, gott aðgengi fyrir starfsmenn, viðgerðaraðstaða, samgöngusamningar og stefnumótun eru á meðal þess sem gefur stig í Hjólavottun vinnustaða; vottun sem varð til upp úr samfélagsverkefninu Hjólum.is þar sem grasrót, stofnanir og fyrirtæki fóru samhent í aðgerðir til að efla hjólreiðamenningu á Íslandi árið 2015.

Opið bréf til ríkisstjórna á COP26 nóvember 2021frá ECF, Evrópusamtökum hjólreiðamanna sem Landssamtök hjólreiðamanna er aðili að, og Fjallahjólaklúbburinn ásamt flestum samtökum hjólreiðafólks á Íslandi eru aðilar að LHM.

Innihald þessa Hjólhests endurspeglar þá öflugu starfsemi sem unnin er bæði innan Fjallahjólaklúbbsins og Landssamtaka hjólreiðamanna sem ÍFHK er aðili að og annarra aðildarfélaga LHM eins og Hjólafærni á Íslandi. Undir hatti LHM eru líka félög með öfluga starfsemi í hjólasportinu.

Þetta gerðist einsog sprenging. Allt í einu er Ísafjörður einn heitasti staður landsins fyrir fólk sem rennir sér niður fjöll á reiðhjólum. Hvernig stendur á því? Það þarf aðallega tvennt til. Annars vegar er það rétta landslagið. Það er til staðar í fjalllendinu uppaf Skutulsfirði, þar sem höfuðstaður Vestfjarða er. Þar er allskonar halli á brekkunum og vegir og slóðar liggja uppá heiðar. Hins vegar þarf rétta fólkið til að koma auga á möguleikana í landslaginu og gera eitthvað í málunum. Þetta fólk er líka til. Það þurfti samt eitthvað til að koma skriðunni af stað. Það eru mörg ár síðan einhver gaur byrjaði að mynda braut neðst í Hnífunum og kom sér þar upp nokkrum stökkpöllum. 

Vorið 2014 keypti ég mér nýtt reiðhjól og hafði þá ekki átt hjól í rúman áratug. Hjólið sem varð fyrir valinu var frá ástralska reiðhjólaframleiðandanum Reid sem gerir reiðhjól í klassískum götuhjólastíl. Nokkru síðar spurði konan mín mig hvort ég hefði ekki áhuga á Tweed Ride. „Tweed Ride?“ spurði ég „Hvað er það?“ Hún sagði mér það og ég varð mjög spenntur, fannst þetta virkilega áhugavert og langaði að prófa. Var Tweed Ride þá á dagskrá strax helgina eftir. Ég var því miður upptekinn í vinnu þessa helgi og gat ekki tekið þátt.

Vindur er oft nefnd sem ástæða þess að fólk hjólar ekki meira en það gerir. Að sönnu getur stundum verið vindasamt á Íslandi og það getur verið sviptivindasamt á sumum þjóðvegum í grennd við fjöll. En er vindur eins mikil hindrun fyrir hólreiðar og menn ímynda sér? Hvað geta veðurmælingar sagt okkur um vind á Íslandi og hvernig er hann í samanburði við hjólaborgina Kaupmannahöfn?

Ég á fleiri en eitt áhugamál. Dag einn er ég gekk inn í þýska myndasagnabúð blasti við mér bók sem sameinaði tvö þeirra: Teiknimyndasögur og hjólreiðar. Þetta var LukkuLákabók eftir þýskan höfund og teiknara – hliðarafurð af hinni einu og sönnu LukkuLákaseríu. Þetta var vel gerð bók með góðum söguþræði og myndum. Líkt og í „alvöru“ bókunum var tekið fyrir ákveðið þema í sögu Norður Ameríku. Hér var það frumtýpan af keðjuhjólinu sem hetjan þurfti að komast á í gegnum hættur vestursins til vesturstrandarinnar. Þar hlaut það hylli almennings en Léttfeti, reiðhestur LukkuLáka, var ekki eins hrifinn.

Landssamtök hjólreiðamanna (LHM)^[1] eru hagsmunasamtök sem hafa að markmiði að efla hjólreiðar á Íslandi sem heilsusamlegan lífsmáta og sem samgöngumáta. Þau eru ekki rekin i hagnaðarskyni. Helstu hjólreiðafélög landsins eiga aðild að LHM. Samtökin eru þó ekki aðeins málsvari félagsmanna hinna ýmsu hjólreiðafélaga heldur eru þau jafnframt málsvari allra sem hjóla á Íslandi. LHM er aðildarfélag að European Cyclists’ Federation, sem eru heildarsamtök fyrir hjólreiðafélög til samgangna og ferðalaga í Evrópu. LHM hlaut samgönguviðurkenningu Reykjavíkurborgar 2012 fyrir virka þátttöku og áhrif í að efla hjólreiðar á Íslandi.

Samhliða fjölgun hjólreiðafólks undanfarinna ára hefur þörfin fyrir sátt og samlyndi ólíkra hópa í umferðinni aldrei verið brýnni. Hugmyndin að sáttmála hjólreiðafólks og atvinnubílstjóra kviknaði kjölfar kynningar Maríu Agnar Guðmundsdóttur hjólreiðakonu og Svavars Svavarssonar ökukennara um gagnkvæman skilning á ráðstefnu Hjólafærni og LHM, Hjólað til framtíðar, sem haldin var á Seltjarnarnesi í september 2018.

Mér finnst gaman að ferðast. Mér finnst gaman að sjá hvernig sjónarhornin breytast eftir því hvernig ég færist til. Hvað birtist á bak við næsta fjall, hvert rennur þessi lækur, hvernig tengjast þessir ásar og hálsar? Gluggasæti í lest (ef það er ekki of mikið af trjám) eða í flugvél (ef það er ekki of mikið af einsleitum skýjum) eru mínir staðir. Ég skil ekki hina týpuna; fólkið sem dregur fyrir gluggann eða skoðar eitthvað á blaðsíðum eða skjám, meðan stórbrotið eða spennandi útsýni líður hjá. Þá hugsa ég með mér: Veslings fólkið, ætli því finnist nokkuð gaman að hjóla? Fólk er svo lengi að koma sér frá einum áfangastað til hins næsta þegar hjólað er. Það er erfitt og hættulegt að lesa blöð og skoða snjallsíma meðan hjólað er. Auðvitað er líka fullt af spennandi efni á blaðsíðum og snjallsímum – heilu heimarnir. Og maður er fljótur að hendast heimanna á milli á blaðsíðum og skjám. Og maður er fljótur að ferðast heimshorna á milli í flugvél.

Malmö er sem kunnugt er í Suður-Svíþjóð í héraðinu Skáni. Borgin hefur lengi verið fræg fyrir mikla hlutdeild hjólreiða í umferð borgarinnar. Kannski hefur nálægðin við Kaupmannahöfn handan Eyrarsundsins þar eitthvað að segja  en sennilega hafa sögulegar ástæður líka einhver áhrif en borgin er gömul iðnaðarborg og reiðhjólið var gjarnan samgöngumáti verkafólks á 20 öld. Borgaryfirvöld Malmö virðast í gegnum tíðina hafa haft meiri skilning á hjólreiðum en í flestum öðrum borgum.

Ýmislegt gott í frumvarpinu

Unnið hefur verið að endurskoðun umferðarlaga undanfarinn áratug og er endurskoðað frumvarp til umferðarlaga nú fyrir Alþingi og í afgreiðslu hjá Umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis. Undirritaður hefur ásamt fleirum í laganefnd Landssamtaka hjólreiðamanna allan þennan áratug sent inn athugasemdir og ábendingar. Fulltrúar hjólreiðamanna fengu hinsvegar ekki að koma að borðinu þegar upphafleg endurskoðun fór fram.

Stígakerfið á höfuðborgarsvæðinu er orðið þétt og samanhangandi. Nú er hægt að komast frá Mosfellsbæ í norðri að Hafnarfirði í suðri og frá Seltjarnarnesi í vestri að Norðlingaholti í austri eingöngu á stígum. Samanhangandi stígakerfi sem gerir hjólandi og gangandi vegfarendum kleift að komast milli staða án þess að deila stofnbrautum með hraðri umferð bíla hefur verið eitt helsta hagsmunamál Landssamtaka hjólreiðamanna frá upphafi.

Hefur þú upplifað að bíða eftir grænu ljósi í heila eilífð þegar þú hjólar á götunni og kemur að umferðarljósum?

Í samstarfi við Reykjavíkurborg og sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu hafa Landssamtök hjólreiðamanna og Hjólafærni verið með verkefni þar sem hægt er að koma með ábendingar um umferðarljós fyrir hjólandi og gangandi vegfarendur.

Það er margsannað að starfsmenn sem hjóla til vinnu mæta ferskari, þeir eru hraustari, taka færri veikinda daga og þeir taka ekki síðasta lausa bílastæðið. Það er því til margs að vinna fyrir bæði starfsmenn og atvinnuveitendur að vel sé gert við þá sem hjóla og að hvetja fleiri til að prófa það. Hér eru nokkrir punktar.