Samgönguhjólreiðar og rafmagnshjól hafa verið líflegir sprotar síðustu misseri, ekki eingöngu á Íslandi heldur einnig í nágrannalöndunum. Þróunin er ör og borgaryfirvöld víða um heim líta til þess að breikka notkun hjóla út fyrir hefðbundin hjól. Oslóborg niðurgreiddi til dæmis rafmagnshjól af stærri gerðinni í fyrra í sérstöku átaki til að fjölga slíkum hjólum.

Það að verða foreldri breytir miklu varðandi hjólreiðar en þær verða langt frá því ómögulegar. Fljótlega eftir að það varð ljóst að ég yrði foreldri fór ég að spá í það hvernig maður hjólar með barn. Og áður en ég vissi af var ég búinn að græja mig upp, meira að segja nokkru fyrir komu eldri dóttur minnar. Upplýsingar og leiðbeinandi efni um hjólavagna og barnastóla var hvergi að fá. Í Forvarnarhúsi sem þá var nýtilkomið voru einu svörin að ekki væri ráðlegt að hjóla með barn í hjólavagni né barnastól fyrr en barnið væri um tveggja ára gamalt, með þeim rökum að ekki eru til hjálmar fyrir yngri börn.

Þegar hjólað er yfir kletta, drasl og sérstaklega glerbrot á fjallahjóli, geta þessir hlutir gatað dekk og slöngur. Sprungin slanga þýðir loftlaust dekk og þú kemst ekki lengra, þarft að taka fram verkfærin og gera við ef þú ert ekki svo séð/ur að vera með auka slöngu. Þetta er algengt hjá þeim sem hjóla mikið.

Svo komu  kevlar dekkin fram. Kevlar efnið er mjúkt efni sem svipar til striga en hefur um 5 sinnum meira slitþol en stál. Kevlar er notað á tvennskonar hátt í dekkjum, annars vegar í staðinn fyrir stálvírinn í dekkinu næst gjörðinni og hinsvegar í þunnu ofnu lagi á milli ytra gúmmís og innra efnis sem formar dekkið. Þegar kevlar efnið er notað í staðinn fyrir stálvírinn verður hvert dekk um 60 grömmum léttara og hægt er að brjóta eða rúlla því mjög þétt upp án þess að skemma það, en það er ekki hægt með venjuleg dekk. Þegar kevlar er notað í hliðar dekks og sjálfan banann er þyngdarmunurinn ekki svo mikill en dekkið verður mun sterkara og þolir betur glerbrot og oddhvassa hluti.

Einkabíll er ekki nauðsynlegur. Hann er aðeins óhóflegur lúxus ökumanns á kostnað annarra sem í kringum hann eru; fólks, samfélags og náttúru. Þótt bílaframleiðendur reyni um þessar mundir hver í kapp við annan að mæla með sínum „vistvænu“ bílum þá leysa þeir sáralítinn vanda. Flestir þessara „vistvænu“ bíla eru aðeins að skipta um vélar og sumir losna við púströrið, öll hin vandamálin munu áfram þjaka samfélag, skipulag og umhverfi. Allir krefjast þeir rýmis og mikillar orku sem jarðarbúar ættu frekar að spara en að sólunda í færslu á þungu farartæki.

Þegar kemur að viðhaldi reiðhjóla eru ekki mörg atriði sem þarf að skoða. Það helsta eru gírar, bremsur, keðja, dekk og legur (legurnar eru í sveifarásnum, nöfum og í stýrisliðnum). Þessir hlutir slitna mis mikið og líkur eru á að með góðri umhirðu á góðu hjóli lifi legurnar eigandann og rúmlega það. Klossar á diskabremsum endast betur en púðar á gjarðarbremsum og vandaður búnaður endist öllu jafna lengur en ódýr og því skiptir val á réttum eða öllu heldur viðeigandi búnaði miðað við notkun miklu máli.

Hvernig hjól á ég að fá mér? Einföld spurning en svarið er langt frá því að vera einfalt. Mjög fjölbreytt úrval er til af hjólum en hvað af þeim hentar mér? Forsendurnar sem við sjálf verðum að setja eru: verð, notkunarsvið,  stærð og áætluð notkun.

Hér eru nokkur atriði sem gott er að hafa í huga þegar hjólið er tekið fram að vori. 

Þrýstingur í dekkjum er mældur í pundum. Það stendur á dekkjum hversu mikill þrýstingur á að vera.  Grennri dekk þola meiri þrýsting. Hjólið rennur betur og það springur síður ef réttur þrýstingur er í dekkjum.

Það hefur lengi verið draumurinn að prófa liggjandi hjól. Ég vissi af manni í Edinborg, , sem rekur fyrirtæki sem býður upp á prufutíma og stuttar ferðir á liggjandi hjólum af ýmsum gerðum. Þegar leiðin lá til Edinborgar um daginn greip ég gæsina og hafði samband við hann. Það var lítið mál að fá tíma þótt ég væri bara einn á ferð, fyrirvarinn stuttur og ég nokkuð tímabundinn vegna strangrar dagskrár í ferðinni. Sama dag og ég kom út mæltum við okkur mót kl. 4 á verkstæðinu sem geymir hjólin fyrir hann.

Með réttu græjunum í töskunni og svolitla reynslu  ertu korter að gera við sprungið dekk.
Á vorin er algengt að dekkin undir hjólunum springi. Það er í beinum tengslum við fjölgun hjóla í umferðinni og illa sópaða stíga og gangstéttar. Lítið dekkjaviðgerðasett, 2-3 felguþrælar og pumpa, geta bjargað degi hjólreiðamannsins. Nemendur í 6. og 7. bekk í Fossvogsskóla fengu að spreyta sig á dekkjaviðgerðum á hjólaverkstæði skólans í vetur. Þeir sem ekki komust að þar geta fylgt myndunum – lið fyrir lið:

Á öllum tímum ætti fólk að temja sér sparnað. Notkun reiðhjóla til samgangna er ein besta sparnaðarleiðin sem hugsast getur.
Fjöldi fólks hefur hjólað í allt sumar, sjálfu sér, samfélagi og náttúru til góða. Mikilvægt er að fólk hætti nú ekki að hjóla aðeins vegna þess að kominn er vetur. Við daglegar hjólreiðar yfir vetrarmánuðina komast menn oft og tíðum að raun um það að veðrið er sjaldan verulega vont heldur misjafnlega gott.

Búnaður til vetrarhjólreiða hefur batnað mikið síðastliðin tíu ár. Í dag er fáanlegt mikið úrval nagladekkja sem hentar við ýmsar aðstæður. Mikið úrval hentugs fatnaðar er líka að finna í verslunum og er helsta breyting síðustu ára sú að úrvalið er ekki lengur bundið við hjóla- og útivistarverslanir.

Hér á eftir fylgir stutt samantekt á því hvernig best er að búa sig og hjólið í þéttbýli fyrir veturinn.